Điều quan trọng của hạnh phúc - Samten Gyatso

Nhat Chieu viết lại vài dòng trong trí nhớ khi được gặp Thầy Samten Gyatso đến Vietnam trong dịp tết cổ truyền Ất Tỵ 2025 (Giám đốc Học viện Biện chứng Phật giáo Tây Tạng).

Thầy dạy:

Những gì đã qua thì hãy để nó trôi qua, những gì đang hiện hữu bên trong mới thực sự quan trọng. Quá khứ đã lùi xa và không thể thay đổi, còn tương lai vẫn chưa tới, mơ hồ và bất định. Chỉ có giây phút hiện tại là chân thực và đáng trân quý nhất.

Trong đạo Phật, ta luôn nhắc nhở nhau hãy sống trọn vẹn với phút giây này, vì chỉ trong hiện tại, ta mới có thể chuyển hóa, tu tập, yêu thương và an vui. Nếu mãi vướng bận quá khứ, ta dễ chìm trong tiếc nuối và hối hận. Nếu lo lắng về tương lai, ta sẽ sinh bất an và sợ hãi. Nhưng khi trở về với hiện tại, ta sẽ nhận ra mọi thứ vẫn đang diễn ra theo cách tự nhiên của nó, và ta có thể an nhiên đón nhận từng khoảnh khắc với tâm hồn nhẹ nhàng, thảnh thơi.

Thầy muốn nhấn mạnh rằng: điều quan trọng không phải là những gì đã qua, mà chính là cách ta sống trong giây phút này. Khi hiện tại tràn đầy bình an và sáng suốt, tương lai cũng sẽ dần trở nên tốt đẹp.

Thầy Samten Gyatso - Giám đốc Học viện Biện chứng Phật giáo Tây Tạng. Ảnh chụp tại làng Lungta Việt Nam

Sống trọn vẹn với hiện tại 

Những gì đã qua đã trở thành ký ức, những gì chưa đến vẫn còn nằm trong những dự tính mơ hồ. Chúng ta thường tiếc nuối về những gì đã mất, hoặc lo lắng cho những điều chưa xảy ra, mà quên mất rằng ngay tại đây, ngay lúc này, ta đang thực sự sống. Giây phút hiện tại là duy nhất và quý giá, bởi vì chỉ trong khoảnh khắc này, ta mới có thể cảm nhận cuộc sống, yêu thương, hiểu biết và chuyển hóa.
 

Gặp Thầy Viện Trưởng tại thư viện Học Viện Biện Chứng Tây Tạng tại Sarah ở Dharamsala, HP, Ấn Độ

Nhiều người dành cả đời để chạy theo quá khứ hoặc tương lai, nhưng hiếm ai thực sự dừng lại để nhìn sâu vào chính mình. Ta thường nghĩ rằng khi đạt được điều gì đó, khi hoàn thành một mục tiêu nào đó, ta sẽ hạnh phúc. Nhưng rồi khi đến đích, ta lại tiếp tục tìm kiếm những điều khác xa hơn. Ta để cho cuộc sống trôi qua trong sự theo đuổi không ngừng, mà không nhận ra rằng hạnh phúc không nằm ở tương lai hay quá khứ, mà chính là cách ta trân trọng từng khoảnh khắc hiện tại.

An trú trong hiện tại – Hạnh phúc ngay trong tầm tay

Sống trong hiện tại không có nghĩa là ta không lập kế hoạch cho tương lai hay không học hỏi từ quá khứ. Mà là ta không để mình bị cuốn theo những suy nghĩ vô ích, những dằn vặt hoặc lo âu không cần thiết. Khi ta sống trọn vẹn với hiện tại, ta sẽ có một cái nhìn rõ ràng hơn về mọi thứ, và cũng chính từ sự tỉnh thức này, ta có thể chuẩn bị cho tương lai một cách sáng suốt hơn.

Giống như khi ngồi thưởng thức một tách trà nóng, nếu ta thật sự cảm nhận được vị thơm, hơi ấm lan tỏa trong lòng bàn tay, thì tách trà ấy trở nên trọn vẹn. Nhưng nếu vừa uống trà, ta vừa nghĩ về những điều chưa làm xong, những kế hoạch còn dang dở, thì dù tách trà có ngon đến mấy, ta cũng không thực sự thưởng thức được nó. Đời sống cũng như vậy – chỉ khi ta thực sự sống với nó, ta mới cảm nhận được ý nghĩa thật sự của từng giây phút trôi qua.

Buông bỏ để nhẹ nhàng hơn

Buông bỏ không có nghĩa là từ bỏ hay trốn tránh, mà là biết chấp nhận những điều đã qua với một tâm thế nhẹ nhàng. Khi ta chấp nhận rằng mọi thứ đều vô thường, ta sẽ không còn nắm giữ những đau buồn, oán giận hay tiếc nuối nữa. Chúng ta không thể thay đổi quá khứ, nhưng có thể thay đổi cách chúng ta nhìn về nó. Thay vì xem đó là những nỗi đau, ta có thể xem đó là những bài học, những trải nghiệm giúp ta trưởng thành hơn.
 

Làng Lungta Việt Nam

Đối với tương lai, ta không cần phải quá lo lắng. Bởi vì nếu hiện tại ta sống một cách an nhiên, tỉnh thức, thì tự nhiên tương lai cũng sẽ được xây dựng trên nền tảng bình an ấy. Như một người nông dân chăm sóc cây lúa, họ không thể ép lúa chín nhanh hơn, nhưng nếu biết chăm bón đúng cách, lúa sẽ tự nhiên lớn lên và cho ra những bông lúa trĩu hạt.

Hãy quay về với chính mình

Khi tâm ta an trú trong hiện tại, ta sẽ cảm nhận được sự sống một cách trọn vẹn nhất. Mỗi hơi thở ta hít vào, mỗi bước chân ta bước đi, mỗi lần ta mỉm cười – tất cả đều có thể trở thành một phép màu nếu ta thực sự có mặt với nó.

Thầy muốn nhắn nhủ rằng: cuộc sống không phải là những gì ta mong đợi trong tương lai, cũng không phải là những gì ta nuối tiếc trong quá khứ, mà chính là những gì ta đang có ngay lúc này. Khi ta biết nâng niu hiện tại, ta sẽ thấy rằng mỗi khoảnh khắc đều là một món quà, và khi ta bình an trong hiện tại, tương lai cũng sẽ tự nhiên trở nên tốt đẹp.

Hãy dừng lại một chút, hít thở sâu, và mỉm cười với chính mình. Vì ngay lúc này, bạn đang sống – và đó là điều quan trọng nhất.
 

-------------------------------------------------------------------

- Thầy có một cung cách rất giản dị, luôn hoan hỷ với mọi thứ đến với Thầy. Được gần gũi với Thầy mấy ngày thôi mà học được bao nhiêu điều. Lần này Nhat Chieu ghi được vài bức ảnh về Thầy. Bài viết này Nhat Chieu viết tại làng Lungta Viet Nam.