Ngày ba mươi tết, phố phường nhộn nhịp, mọi người hối hả, gương mặt của ai cũng chờ đợi đêm giao thừa. Người ở xa mong về nhà đoàn tụ gia đình, quay quần bên mâm cỗ, chuẩn bị cho những lời chúc tụng, năm mới làm ăn phát tài, sức khỏe dồi dào, vạn sự như ý. Đêm ba mươi dĩ nhiên là không có trăng, những vì sao cũng ít ỏi, trời tối đen như mực, nhưng lại được thắp sáng bởi ánh sáng của đèn thành phố.

 

         Lần đầu tiên Hải xa nhà, mà lại xa nhà vào đêm ba mươi. Ngày vào nam công tác, mẹ thường xuyên dặn anh, Con đi đâu thì đi nhưng ngày ba mươi nhớ về nhà thắp đôi nén hương cho tổ tiên ông bà. Anh gật gù hứa với mẹ, nhưng cái tết này, anh không giữ lời hứa được. Hồi còn nhỏ, quay quần bên mẹ, nào là đi chợ tết mua hoa đào, nào là giúp mẹ dọn dẹp nhà cửa, trang trí bàn thờ, nào là thử những bộ quần áo mới, nào là ngồi thâu đêm canh nồi bánh chưng mà nghe mẹ kể chuyện đời mẹ.

 

        Mẹ thường nấu bánh chưng vào ngày hai mươi bảy tết, nấu nhiều lắm, nhưng chỉ để dành hai cặp, một cặp cúng giao thừa và một cặp cúng ông bà, còn bao nhiêu gửi cho bà con, bạn bè và hàng xóm. Mẹ kể anh nghe về sự tích bánh chưng bánh dày, một truyền thuyết liên quan đến hoàng tử Lang Liêu vào đời vua Hùng thứ sáu, nhấn mạnh tầm quan trọng của cây lúa và thiên nhiên trong nền văn hóa lúa nước. Anh long tong giúp mẹ kê gạch, xếp củi và ngồi dựa vào mẹ bắt mẹ kể chuyện. Ánh lửa soi sáng đôi mắt mẹ và đôi gò má cao. Người ta nói phụ nữ gò má cao hay khổ về tình duyên mà đúng thật, anh chưa thấy ai khổ như mẹ. Khi anh còn nhỏ, bố đi theo người đàn bà khác, bỏ lại hai đứa con thơ dại, mẹ ở vậy nuôi con. Đôi mắt mẹ gần như cạn khô, biết bao yêu thương mẹ dành cho hai đứa con. Mẹ nói, các con là nguồn sống của mẹ, nếu không có các con, mẹ không biết còn nhìn thấy mặt trời nữa không.        

 

         Không gì da diết bằng đứa con xa nhà ngày tết và không gì chờ mong bằng người mẹ chờ con về. Tết là ngày của đoàn viên, tưởng nhớ về tổ tiên. Đi ngoài đường, thấy mấy đứa nhỏ tung tăng theo cha mẹ chúng, phút chốc tủi thân, chưa bao giờ anh thấy nhớ mẹ khôn nguôi. Không có gì thiêng liêng bằng tình cảm giữa mẹ con. Bên kia, người ta ngồi đánh lư đồng sáng loáng, siêu thị mở cửa trễ hơn thường ngày, nhà nhà thi nhau sơn phết, mua sắm những tiện nghi. Anh thèm ngửi mùi nếp mới, thèm nghe tiếng vo đậu xanh, thèm tiếng tích tách của củi cháy xém, thèm hưởng thụ những giây phút bên mẹ, giây phút của bình yên.

 

         Anh đi xa nhưng vẫn mang mẹ trong mình. Gương mặt này, hình hài này, giọng nói này, đôi bàn tay này do mẹ trao truyền nên đi mang theo mẹ, mang theo quê hương. Có những khi anh đi xa mẹ quá lâu đến nỗi giọng nói và nụ cười của mẹ bị quên lãng. Công việc đè bẹp anh không còn thì giờ nào ngắm nhìn những điều thân thương nữa. Đến khi năm hết tết đến, anh sực nhớ lại mình vẫn còn mẹ và âm hưởng của ngày tết khiến anh nhớ mẹ da diết. Thấm thía được tình cảm của đứa con xa nhà, ạnh gọi điện về hỏi thăm mẹ. Sau vài tiếng chuông đổ, giọng mẹ vang lên đầu dây bên kia, Hải đó hả con, khỏe không con, sao giờ chưa về? Niềm sung sướng vì nghe tiếng mẹ trào dâng trong anh, Con khỏe, mẹ ơi, mẹ khỏe không, xin lỗi mẹ tết này con không về. Anh nghe có hơi thở gấp ở đầu dây bên kia, Sao vậy con, về mà thắp hương cho tổ tiên chứ con, vậy trong đó con ăn tết thế nào, để mẹ gửi cho con ít cặp bánh chưng nhá.

 

         Ước gì mãi là một đứa trẻ thơ, rong chơi suốt ngày. Hồi đó dầm mưa với mấy đứa nhỏ trong xóm, về nhà cảm lạnh, nóng sốt cả đêm. Mẹ thức suốt lo đắp khăn nóng cho anh, rồi xoa dầu nóng trên lưng, bắt anh phải uống thuốc. Thuốc đắng quá, anh lắc đầu không chịu uống, mẹ phải dỗ dành suốt. Nhờ vậy mà anh hết bệnh, bữa sau lại chạy vào xóm chơi với lũ trẻ. Thời thơ ấu vô tư đẹp như mơ, không biết lo toan, không biết nỗi nhớ nhung khi xa người mẹ hiền.

 

        Chuyện kể rằng, ngày xửa ngày xưa, thời vua Hùng thứ sáu, sau khi đánh tan bóng quân thù, nhà vua tính đến chuyện truyền ngôi cho các con. Vào dịp tết đến, vua cho vời các con trai lại và nói, Này các con, ai mang thức ăn ngon lành đến cho ta, ta sẽ truyền ngôi cho. Các hoàng tử đều giỏi giang, thi nhau tìm kiếm của ngon vật lạ về dâng lên vua. Trong số các chàng trai con vua có hoàng tử Lang Liêu, tính tình hiền hòa, hiếu thảo với cha mẹ, rất được mọi người yêu quý, không biết làm món ăn nào để dâng lên cho cha, nên trong lòng rất lo lắng, nhiều đêm không ngủ được. Một đêm nằm mộng, Bụt hiện ra nói, Trời Đất này không gì quý giá bằng gạo, nhờ gạo mà muôn dân ấm no, trẻ thơ lớn lên, những anh hùng đủ sức bảo vệ biên cương bờ cõi. Con hãy lấy gạo nếp làm bánh hình tròn và hình vuông tượng trưng cho Trời và Đất. Lấy lá xanh bọc bên ngoài, đặt nhân bên trong, để tri ân Cha Mẹ sinh thành. Nghe lời chỉ dậy, sáng hôm sau Lang Liêu lập tức chọn gạo nếp ngon nhất, làm thành bánh vuông, gọi là Bánh Chưng, tượng trưng cho Đất. Lại nữa, chàng giã xôi nắn thành hình tròn, gọi là Bánh Dầy, tượng trưng cho Trời. Đến ngày dâng cho vua cha, thấy bánh lạ, nhà vua hỏi bánh gì. Lang Liêu thực lòng kể lại việc Bụt chỉ dạy cách làm bánh và ý nghĩa của nó. Đức Vua lấy làm hoan hỷ và quyết định nhường ngôi cho Lang Liêu. Bánh chưng bánh dày trở thành thức ăn dâng cúng tổ tiên, tưởng nhớ người sinh thành vì đàn con thơ mà dưỡng dục.


        Chiều hôm sau anh nhận được cặp bánh chưng và cặp bánh dày. Anh ôm gói quà vào lòng mà bồi hồi nhớ tết Hà Nội. Món quà màu xanh gửi máy bay vào cho kịp ăn vào ngày tết. Hải thấy ấm áp lạ thường với món quà trong đôi bàn tay, khi nhà bên cạnh, mọi người cười nói rôm rả, trao nhau đôi câu chúc. Tình thương của mẹ xanh ngát lan tỏa trong từng miếng bánh, ăn vào mà hưởng tình thương của mẹ. Giọt nước mắt nóng hổi trải dài trên má anh, không biết có phải vì mừng rỡ vì nhận được quà hay mẹ đang ở đây, đang ở bên trong anh. Tình mẹ dâng lên ngùn ngụt trong tâm trí, và bắt đầu thôi thúc anh, sao anh dại dột như vậy. Công việc làm rồi cũng có việc khác. Việc này không làm nữa thì làm việc khác. Còn mẹ chỉ có một, bánh chưng bánh dày nếu muốn ăn thì ra ngoài chợ mà mua nhưng bánh chưng bánh dày do mẹ làm không phải suốt đời có thể ăn được. Anh hối tiếc vì đã nhận làm công việc này, phải chi anh từ chối ngay từ đầu. Nhưng chuyện gì đến cũng sẽ đến, anh nhấc điện thoại lên, Vietnam Airlines hả, tôi đặt vé về Hà Nội.

 

                                                Năm hết tết đến

                                                Tình thâm thương mến

                                                Hạnh phúc sum vầy

                                                Nụ cười trao tay.

 

                                                Những đứa con xa

                                                Nhớ về quê nhà

                                                Tình cha tình mẹ

                                                Tiếng ru khe khẽ.

 

                                                Đầu năm mưa xuân

                                                Đạo lý thấm nhuần

                                                Về với gia đình

                                                Ngọn nến lung linh.