Khuôn Mặt Người Sau 40 Tuổi - Truyện Ngắn

Tổng thống nước Mỹ Abraham Lincoln (1861 – 1865) có một nhận định nổi tiếng: “Mỗi người sau 40 tuổi đều phải chịu trách nhiệm cho khuôn mặt của chính mình”. Khuôn mặt và hình tượng khuôn mặt mỗi người trong ánh mắt của người đối diện là hai phạm trù khác nhau – tuy rất gần gũi nhau – và ở đây có lẽ ngài Lincoln muốn đề cập đến khuôn mặt. Quê tôi cũng có câu chuyện như thế.
 
Trong nhóm trẻ chơi chung ở làng thì Thể hiền nhất, lại không có tính “gian” nên thường bị thua trong các cuộc chơi, và cũng dễ bị ức hiếp, thời may ông Trời lại cho Thể một năng khiếu đặc biệt – kiểu như “Chúa không cho ai tất cả và cũng không lấy đi tất cả của một ai” – đó là với bất kỳ cái gì có trong tay, nắm đất sét, nhúm cát, nhúm bột, mớ nhánh cây ven đường … Thể đều có thể sáng tạo ra một vật gì đó, giống hệt ngoài đời, khi thì con chim bằng đất, con trâu và chú mục đồng vắt vẻo, chiếc cầu cây, con thuyền có mái che … làm đám trẻ rất nể phục, rồi hạ mình xin Thể một cái gì đó, để chơi, để khoe, để nộp cho cô giáo … vì vậy các bạn cũng không dám ức hiếp Thể nhiều.

Một lần, bạn Chiến chơi gian nên dành phần thắng khi chạy đua với Thể, đã thế lại còn đánh một cái khá đau vào đầu Thể rồi chửi “Mày còn dám chạy đua với tao hả, tao còn đánh mày nữa”. Chiến to con, mập lù, chạy thì ít mà thở thì nhiều, chỉ được cái thích ăn hiếp bạn. Thể giận lắm mà lại sợ bạn đánh, nhưng biết Chiến rất sợ bóng tối, sợ ma nên Thể âm thầm lấy đất sét nặn thành mặt một con quỷ, tóc bờm hung dữ, mắt trợn trừng, lưỡi lè ra dài ngoằng đỏ loét rồi để sau lưng Chiến. Chờ chiều tối, Thể đứng sau lưng gọi lớn một tiếng, Chiến quay lại và chợt nhìn thấy mặt quỷ, quá sợ hãi Chiến nhảy dựng lên hét lớn một tiếng rồi ngã ngữa xuống đất, ngất xỉu. Chiến thỉnh thoảngvẫn ngất như vậy mỗi khi quá sợ hãi, chỉ một lát là tỉnh lại nên các bạn đang chơi vội tranh nhau chạy tới chụp lấy cái đầu quỷ, về làm của riêng cho mình. Giành qua giật lại cuối cùng thì bạn Nguyên xí được, các bạn còn lại sau một hồi ngẫn ngơ tiếc nuối, đã quay sang kéo tay, níu áo, năn nỉ Thể làm cho mình một cái mặt quỷ. Các bạn xúm vào xin đông quá, Thể ù chạy về nhà trốn. 

Đợi các bạn về bớt, bạn Nguyên kéo tay rủ bạn Nam cùng về nhà Thể vì biết Thể rất nể phục Nam. Đến nơi Nguyên đề nghị Thể làm ra nhiều cái đầu quỷ, nhiều màu, nhiều hình dáng ghê sợ để Nguyên mang bán cho các bạn, các bạn rất thích nên dễ bán, tiền thu được sẽ chia hai cho Thể và Nguyên. Biết hoàn cảnh gia đình Thể rất khó khăn nên Nam nói thêm vào, sau một hồi đắn đo cân nhắc Thể đồng ý. Trưa hôm sau đi học về, Nam mang một ít màu vẽ xuống nhà Thể, Nguyên cũng xuống cùng ngồi xem, chỉ trong một buổi chiều Thể nắn được bốn mươi cái đầu quỷ, hình thù rất lạ, màu sắc rất chuẩn, nhìn chỉ muốn xỉu! Xế chiều Nguyên mang thử 20 cái đầu quỷ ra sân chơi đầu làng, chỉ trong chốc lát đã bán hết.

Có ai ngờ đó lại là cái nghề nuôi sống Thể sau này. Học xong phổ thông vì gia đình nghèo nên Thể nghĩ, không quen biết, không vốn liếng, không bằng cấp chuyên môn nên Thể đi làm các công việc lao động chân tay kiếm sống qua ngày, chiều về nhà buồn buồn Thể lấy đất sét ngoài bờ kênh về nặn tượng này tượng nọ, và chợt nhớ đến bạn Nguyên, Thể nắn thật nhiều đầu quỷ khác nhau, đem ký gởi bán rẻ ở các tiệm tạp hóa quen. Ai ngờ hàng bán rất đắt, Thể nghĩ hẳn ở nhà suốt ngày nắn tượng, vẽ màu … mà không kịp giao hàng, người ta còn bày Thể lấy bột bình tinh luột chín, nắn thành con này con nọ, bông hoa, đồ vật … bọn trẻ con mua về chơi rồi ăn luôn.

Mấy năm sau Thể khá giả hẳn, sửa nhà mua thêm đất, mở rộng xưởng nắn của mình, mở cửa hàng ngay trong nhà mình, lập công ty, xây thương hiệu … Lúc này mẹ già bắt đầu hối thúc Thể lấy vợ để bà “yên tâm nhắm mắt lỡ mai già mà chết”. Điều này thật sự gây khó khăn cho Thể, những năm thanh niên trai trẻ thì mặc cảm nghèo, tính tình lại nhút nhát … còn không dám đứng nói chuyện, không dám nhìn mặt bạn gái nữa, bây giờ trang lứa của mình đi lấy chồng hết rồi … còn mấy đứa mới lớn thì … ngại quá, mình lớn rồi mà trai gái với tụi nhỏ … coi sao được, thế nên không muốn quen ai. Và một điều nữa, thâm tâm Thể dấu kín một nỗi lo lắng vô cùng tận mà không thể thố lộ với ai, cả với mẹ của mình: đó là, sau bao nhiêu năm suy nghĩ để nắn tượng quỷ, khuôn mặt của Thể bây giờ nhìn hao hao giống mặt con quỷ, này nhé, xương mí mắt nhô lên đỏ bầm, mắt tròn lòng đen to, xương gò má nhô nhô đo đỏ … ôi thôi! Tưởng tượng mặt quỷ suốt, riết rồi thì mặt của Thể … giống mặt quỷ. Mặt quỷ thì ai dám lấy làm chồng? Có khi lại đẻ ra một con quỷ? Tội cho vợ cho con quá … Cứ suy nghĩ như vậy mà Thể không dám quen cô gái nào cả, mặc cho mẹ hờn trách, mặc cho mẹ đi xem cô này, giới thiệu cô kia …
 
Một buổi chiều Thể đưa mẹ vào chùa rồi ngồi một mình trên ghế đá, dưới gốc cây bồ đề to để chờ, bởi vì kể từ ngày kinh tế Thể khá lên, bà vẫn hay đi chùa. Trưa nay bà mới cằn nhằn Thể chuyện không chịu cưới vợ đẻ cháu cho bà, rồi bảo “mấy tháng nay mẹ đến chùa đều cầu xin Chư Phật, Chư Tiên phù hộ, giúp đỡ cho con lấy vợ, được vậy mẹ mới yên lòng mà nhắm mắt”. Thể cười buồn nhìn tượng Đức Phật từ bi như đang cười nụ, Thể lẩm nhẩm nho nhỏ như phân bua tâm sự nỗi niềm riêng tư của mình “Ngài thấy đó, từ ngày con nặn tượng quỷ, cái mặt con riết rồi bây giờ nó giống mặt quỷ, cô gái nào mà chịu lấy con nữa, mà lấy rồi lại đẻ ra một người mặt quỷ nữa hả, tội chết đi được, con làm sao mà lấy vợ được mà mẹ lại không hiểu Phật ơi!”. Bất chợt sau lưng Thể có tiếng người nói “À, cái chuyện đó thì thầy giúp con được, thầy biết người có thể nắn khuôn mặt con lại, mặt con sẽ tươi sáng như bao nhiêu người chung quanh con, rồi con sẽ có gia đình cho mẹ vui lòng”. Thể giật mình đứng lên quay người lại, Sư trụ trì chùa không biết đến từ lúc nào, đang đứng bên gốc cây bồ đề, cười cười nhìn Thể.
   
Thể và nhà Sư rất mừng và kể từ đó Thể bắt đầu chuyên tâm nắn tượng cho chùa, một điều lạ là Sư chỉ yêu cầu nắn tượng Quan Thế Âm Bồ Tát mà thôi, tượng lớn tượng nhỏ, tượng đứng tượng ngồi, Thể để tâm nghiên cứu rất kỷ khuôn mặt của Ngài, độ cong gò má, nét lượn mà không chảy của đôi mắt, ánh nhìn hiền từ độ lượng mà nghiêm trang … Càng nắn thì càng ngày các nét mặt, tư thế đứng ngồi, vóc dáng thần tiên của bức tượng Bồ Tát càng hoàn thiện, người người chiêm ngưỡng, người người trầm trồ, Phật tử cúi mình thật sâu trước bức tượng mà khi ngẫng lên lòng thấy thánh thoát lạ kỳ … họ càng kể tâm trạng của mình càng làm cho Thể thêm say mê nghiên cứu nắn tượng, và Thể quên luôn câu hỏi vì sao thầy trụ trì chỉ yêu cầu nắn tượng Quan Âm. Người ta đặt hàng nắn tượng Quan Âm tới tấp, rồi các ngôi chùa khác cũng tìm đến … Thể như quên tất cả chỉ với tượng Quan Âm Bồ Tát, mà cũng lạ, thời gian này Thể không còn nghe mẹ cằn nhằn hối thúc cưới vợ nữa. Thấm thoát đã gần 2 năm, Thể bỗng chốc được mọi người kính trọng, “Kìa, ông ấy đó, người nắn tượng Quan Âm thánh thiện nhất đó, ước gì trong nhà mình có được pho tượng Quan Âm do ông ấy làm!”, khuôn mặt Thể giãn ra, hạnh phúc.

Cũng năm ấy, nhân ngày Quan Âm thành đạo, sau buổi lễ sư trụ trì mời Thể và nhiều Phật tử vào phòng khách uống trà đàm đạo, bất ngờ Sư đặt ra một câu hỏi cho mọi người:
 
Mọi người lại nhao nhao, “Dạ được ạ, dạ vâng ạ”.
 

Mọi người hoan hỉ vỗ tay, Sư trụ trì hắng giọng, tiếng ồn ào nhỏ dần rồi tắt hẳn:
Mọi người đổ dồn nhìn về phía Thể, rồi nhao nhao nhận xét, hàng tràng pháo tay hoan hô nhận xét vang lên liên tục, nào là “khuôn mặt phúc hậu, có tướng thiền, ánh mắt nhìn rất có nét từ bi, … ” Mọi người đua nhau dành nói, dành nhau vỗ tay, Thể đứng chết trân, có nằm mơ anh cũng không thể tưởng tượng được mọi người lại nhìn khuôn mặt của mình một cách thiện cảm như thế. 

Một lát Sư trụ trì đưa tay lên cao, tiếng ồn ào dần nhỏ lại, Sư nói lớn:
 
Hàng loạt lời ngợi ca vang lên kèm tiếng “vâng” chạy dài theo mãi, nghe như có một phần ca ngợi khuôn mặt thánh thiện của Đức Quán Thế Âm. Mọi người vui vẻ trao đổi, uống trà rồi Sư lại đưa tay lên cao, mọi người im lặng:
 
Mọi người có vẻ ngơ ngác, không khí trong phòng trà im phăng phắc, Sư thong thả nói tiếp:
 
Mọi người cười ồ vui vẻ, bàn tán xôn xao, một lúc sau chờ phòng trà im lặng, Sư trụ trì nói tiếp:
 
Tiếng vỗ tay vang rần, dường như không dứt, thầy trò thấm nhuần sâu sắc một lời dạy của Đức Phật. Một lát Sư trụ trì trang nghiêm chấp tay hướng về bức tượng Quan Âm đặt trên bệ gỗ, do chính tay Thể nắn, lập tức mọi người im lặng làm theo, rồi Sư nói mà như tâm sự:
Chúng Phật tử nhất thể vỗ tay, Sư thầy im lặng, rồi chúng Phật tử vẫn chắp tay hướng về Bồ Tát Quan Âm, miệng thì đồng thanh “Nam mô A Di Đà Phật”. Sư thầy buông tay, mời Phật tử ngồi xuống dùng trà, nói vui:
 
Sư trụ trì bật máy tính lên rồi đọc:
 
Sư dừng lại nhấp chén trà, mọi người hoan hỉ vỗ tay.

Thưa bà con, hôm nay anh Thể đã in thiệp cưới rồi đó, xin bà con nhín chút thì giờ quý báu của mình, đến chung vui cùng với gia đình anh Thể. Xin cám ơn bà con.